Op vrijdag 23 februari promoveerde Marion Kersten (beleidsadviseur bij de VGN) aan de Tilburg University op het onderwerp kennis delen in de gehandicaptenzorg. In dit promotieonderzoek onderzocht Marion hoe de kennisstrategieën van verstandelijk gehandicaptenzorgorganisaties geoptimaliseerd kunnen worden om zo de kennisdeling en -toepassing van professionals te verbeteren.
Making Knowledge work
De resultaten van het onderzoek zijn bijeengebracht in het proefschrift 'Making knowledge work. Factors, strategies and leadership to improve sharing and application of knowledge in the care and support for people with intellectual disabilities'. Dit proefschrift is onderaan deze pagina te downloaden. Het promotieonderzoek stond onder begeleiding van prof. dr. P.J.C.M. Embregts en prof. dr. ir. M.C.D.P. Weggeman.
Kennis levert een essentiële bijdrage aan kwaliteit en innovatie in de professionele zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking. Het onderzoek maakte duidelijk dat zorgprofessionals veel belemmeringen ondervinden bij het delen en toepassen van wetenschappelijke kennis (uit onderzoek), praktische kennis (van zorgprofessionals) en ervaringskennis (van mensen met een beperking en mensen uit hun netwerk).
Conclusie: een goed samenspel is noodzakelijk
Het verbeteren van kennisdeling en -toepassing vereist een goed samenspel tussen persoonlijke en omgevingsfactoren, waarbij de zorgprofessionals een sleutelrol hebben. Hun vakmanschap, leiderschap en motivatie zijn cruciaal. Daarnaast is leiderschap van bestuurders en managers noodzakelijk. Hun rol is faciliterend: het bieden van passende leerstrategieën, hulpbronnen en een stimulerende leeromgeving. Wanneer de gezamenlijke inzet van zorgprofessionals, bestuurders en managers leidt tot werkende kennis, zal dit de kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven van mensen met een verstandelijke beperking bevorderen.
Hoogleraar Wilma van der Scheer: behoefte aan gedeeld leiderschap
Voorafgaand aan de promotie vond er een themaochtend plaats. Prof.dr. Wilma van der Scheer betoogde dat er vanwege de toegenomen complexiteit van de problemen in de zorg, behoefte is aan gedeeld leiderschap. De opgave is om meer gezondheid te realiseren met minder formele zorg. Voor het leiderschap van professionals betekent dit, dat het belangrijk is dat zij erkennen dat hun handelen verschil kan maken, maar dat zij ook erkennen dat je niet alles naar je hand kunt zetten. Goede leiders ‘verduren’ onzekerheid en complexiteit, benutten alle kennisbronnen, vertrouwen in de competenties van anderen en gaan uit van gelijkwaardigheid en wederkerigheid. Voor bestuurders en managers betekent gedeeld leiderschap in de zorg dat ze 'horizontaal' gericht zijn, in plaats van hiërarchisch). Verantwoordelijkheid wordt gedeeld en er is ruimte voor refelectie.
ASVZ-bestuurder Hanneke Kooiman: ook kennisbeleid in moeilijke tijden
ASVZ-bestuurder Hanneke Kooiman zei in een reactie onder andere dat het belangrijk is dat je doorgaat met het ontwikkelen van kennis in tijdens dat de zorg onder druk staat. Zelf is zij ook blij dat haar arts de literatuur heeft bijgehouden, als zij een beroep om hem moet doen. Ze complimenteerde de VGN met het kennisbeleid dat zij de afgelopen twintig jaar heeft ontwikkeld.
Theo van Uum neemt praktijkproduct 'Aangenaam kennis maken' in ontvangst
VGN-directeur Theo van Uum nam het eerste exemplaar in ontvangst van een praktijkproduct van de Academische Werkplaats Verstandelijke beperking, die veel belang hecht aan het delen van kennis. In dit geval betreft het een doorgeefboekje voor teams, met als titel Aangenaam kennis maken. Als goed voorbeeld van het delen van kennis tussen ouders en professionals noemde Van Uum zelf de manier waarop de situatie van zijn dochter, die in een zorginstelling woont, is verbeterd. Zij kon zelf vanuit haar rolstoel in haar trippelstoel komen, maar om op de bank te gaan zitten, moest zij een zorgmedewerker laten komen. Nadat haar ouders een ergotherapeut hadden geraadpleegd, is er een oplossing gevonden in de vorm van een grijppaal. ‘Nu kan ze zelf bepalen, wanneer ze met wat kaasblokjes en een zak chips op de bank wil gaan ontspannen’, aldus Van Uum.
Meer inspiratie
Marion schreef twee blogs over kennisdeling in de gehandicaptenzorg. Bij beide blogs is een informatieve factsheet toegevoegd:
- Het anders organiseren van kennis in de gehandicaptenzorg loont!
- Starters boeien en binden met kennis: juist nu!
Hieronder kun je het proefschrift en de samenvatting downloaden. Als boek kun je het opvragen door 'verzoek boek' te mailen naar mkersten@vgn.nl.
Het praktijkproduct kan worden opgevraagd door te mailen naar awvb@tilburguniversity.edu.
