Bestuurders in de gehandicaptenzorg hebben een sleutelrol in het bespreekbaar maken en wegnemen van het gevoel van onveiligheid onder medewerkers. Dat was een van de conclusies tijdens de bestuurstafel ‘Veiligheid vraagt om krachtig bestuur’ op 29 juni 2016, georganiseerd door sociale partners in de gehandicaptenzorg. Zichtbare steun in woord én daad vanuit het bestuur is cruciaal voor een cultuur waarin praten over veiligheid en veiligheidsdilemma’s gemeengoed is.
De bestuurstafel werd bezocht door bestuurders en zorgdirecteuren van circa twintig instellingen uit de gehandicaptenzorg. De bijeenkomst startte met een indrukwekkende korte film waarin professionals anoniem vertelden over hun persoonlijke ervaringen met agressie, hun gevoel van onveiligheid en de dilemma’s die ze tijdens het werk ervaren.
Op de openingsvraag van Heleen Griffioen, bestuurslid van VGN en dagvoorzitter, wie zich wel eens zorgen maakte om de veiligheid van zijn medewerkers, staken alle aanwezigen hun hand op. Een bestuurder vertelde: 'Ik ben echt niet op mijn mondje gevallen, maar als ik bij een teamoverleg aanschuif en een agressie-incident wordt besproken, weet ik gewoon niet meer wat ik moet zeggen.'
Een andere bestuurder gaf aan zich vaak machteloos te voelen. 'Het is voor mij een eye-opener om te horen dat we niet alleen zijn, dat ook andere bestuurders hiermee worstelen.'
Gehoord en gesteund voelen
De oplossing ligt niet in het ontwikkelen van nog meer veiligheidsbeleid, protocollen of instrumenten. 'Er liggen al heel veel maatregelen voor objectieve veiligheid,' aldus Heleen Griffioen, 'maar het is zeker zo belangrijk om ook aan de slag te gaan met het subjectieve gevoel van onveiligheid.' Hoewel steeds vaker wordt onderkend dat agressie tegen medewerkers onacceptabel is, voelen professionals in de gehandicaptenzorg zich niet altijd gehoord en gesteund door de organisatie en melden daardoor lang niet alle incidenten. Ook in teamoverleg wordt niet altijd tijd ingeruimd voor het bespreken van veiligheidsdilemma’s op de werkvloer.
Blij met meldingen
Na de plenaire discussie vertelden Marlies Bosch van Zozijn en Jaap de Bruin van Prisma hoe zij in hun organisatie met veiligheid omgaan. In deze verhalen van de praktijk kwam duidelijk naar voren dat een bestuurder een sleutelrol heeft in het doorbreken van het gevoel van onveiligheid.
Marlies Bosch is hier bij Zozijn al jaren mee bezig. 'Heel langzaam is de cultuur aan het veranderen. De halfjaarlijkse teamgerichte trainingen ervaren medewerkers steeds meer als ondersteunend voor hun praktijk. De ruimte om kwetsbaar te mogen zijn wordt meer gebruikt. Samen werken aan veiligheid verbetert.'
Jaap de Bruin: 'Ik grijp elke gelegenheid aan om erop te hameren dat agressie niet acceptabel is, dat ik daar als bestuurder echt voor sta. Het moet zichtbaar zijn dat je dit als bestuur structureel belangrijk vindt.'
De VeiligPlus-aanpak
Ten slotte presenteerden Aart Bertijn van de VGN en Jacqueline den Engelsman van NU’91 de VeiligPlus-aanpak. Deze aanpak is gebaseerd op een in de praktijk getoetste en wetenschappelijk onderbouwde aanpak van Erasmus Universiteit Rotterdam en Stichting IZZ. Met de VeiligPlus-aanpak kunnen organisaties uit de gehandicaptenzorg zelf aan de slag om elk gevoel van onveiligheid bespreekbaar te maken. Veel bestuurders gaven na de bestuurstafel aan interesse te hebben om de VeiligPlus-aanpak ook in hun organisatie door te voeren.
Dialoog over veiligheidsdilemma’s
De bestuurstafel en de VeiligPlus-aanpak zijn een initiatief van Stichting Arbeidsmarkt Gehandicaptenzorg (StAG), een samenwerkingsverband van werkgevers en werknemers in de gehandicaptenzorg. StAG wil bereiken dat de hele branche vanuit vakmanschap een dialoog start over veiligheidsdilemma’s van professionals, onder andere door angst voor tegen hen gerichte verbale en fysieke agressie. Ervaren onveiligheid kan leiden tot onderhuidse spanningen en dilemma’s waarover lang niet iedereen zich uit durft te spreken. Uiteindelijk kan dit leiden tot minder goede zorg voor de cliënt, vermindering van het werkplezier en mogelijk langdurig ziekteverzuim.
Meer
Wilt u ook aan de slag met de VeiligPlus-aanpak? Kijk dan voor meer informatie op www.veiligplusaanpak.nl of neem contact op met projectleider Michiel Hietkamp via 06-8369 7718 of m.hietkamp@caop.nl.
