Om goede keuzes voor de toekomst te maken, moet je je verleden kennen. Dat was de gedachte achter de opdracht aan schrijver Jos van der Lans om een boek te schrijven over de naoorlogse geschiedenis van de gehandicaptenzorg. Het resultaat, Niet-normaal, verschijnt deze maand. In deze Markant verschijnt als voorproefje al een interview met de auteur, dat een goed beeld geeft van de ideeën uit dit boek.
Voor zijn boek interviewde Van der Lans een flinke groep mensen die betrokken zijn bij die geschiedenis. Het resultaat is een rijke verzameling perspectieven en meningen, die veel ethische vragen oproepen. Ieder interview is een uitnodiging tot een debat. Wat mij opvalt is dat ieder tijdperk zijn dominante zienswijze heeft. En als je met je visie ergens de schijnwerper op richt, dan belandt de andere kant in de schaduw.
In de jaren zeventig was er veel nabijheid tussen mensen met een beperking en hun begeleiders, soms zelf vriendschap. Nu ligt de nadruk meer op professionaliteit en is er meer distantie. Met als gevolg: mensen met een beperking missen die nabijheid, dat blijkt bijvoorbeeld uit het sectorbeeld. Dat medewerkers straks opnieuw samen met hun cliënten met de huifkar op vakantie gaan, lijkt me niet te verwachten, maar misschien kunnen zij hun ondersteuning wel (nog) meer richten op het opbouwen van sociale netwerken.
Over een andere ‘blinde vlek’ lezen we in het artikel over kinderen van ouders met een beperking, in deze Markant. Heel sterk vind ik een dochter die zelf geen verstandelijke beperking heeft en die vertelt dat ze de hulpverlener die bij hun over de vloer kwam, jaren later heeft gebeld met de vraag: ‘Heeft u mij ooit gezien?’ Nee dat had hij niet, zijn schijnwerper was gericht op de andere leden van het gezin.
Misschien kan een de geschiedenis ons helpen om meer oog te hebben voor behoeften die buiten het blikveld van de dominante zienswijze vallen. De gehandicaptenzorg is gebaat bij veelvormigheid, want de mensen die wij ondersteunen verschillen allemaal, zowel in hun mogelijkheden en beperkingen, als in hun persoonlijkheid. Hoedt u voor het grote gelijk!
FRANK BLUIMINCK DIRECTEUR VGN
FBLUIMINCK@VGN.NL
TWITTER @FRANKBLUIMINCK
