Veelgehoorde vragen over rookvrije zorg: wat betekent 'rookvrij' eigenlijk?

Veelgehoorde vraag: wat betekent rookvrij? 

De term 'rookvrij' roept soms misverstanden op. Wordt hiermee bedoeld dat iedereen moet stoppen met roken? Zeker niet! Rookvrije zorg betekent vooral dat we streven naar een omgeving met schone lucht, waarin niemand ongewild wordt blootgesteld aan andermans rook. Het gaat om het beschermen van de gezondheid van iedereen, zonder iemands persoonlijke keuzes te beperken. Hoe geven we dat vorm in de praktijk, met respect voor zowel rokers als niet-rokers? 

Het antwoord van experts: maak duidelijke afspraken voor jouw organisatie en gebruik een positieve insteek.

Maak duidelijke afspraken over het rookvrij beleid 

Rookvrij betekent dat de lucht schoon en vrij van schadelijke stoffen is, zodat iedereen zich prettig en veilig voelt. Het doel is niet om mensen te dwingen te stoppen met roken, maar om te zorgen dat anderen geen schade ondervinden van rook, bijvoorbeeld zwangere verzorgers of kwetsbare bewoners. Dit vraagt om duidelijke afspraken en een gezamenlijke inzet om ieders welzijn te waarborgen. Zie ook de visie op rookvrije zorg. 
 

Rookvrij is geen verplichting tot stoppen 

Hoewel rookvrij beleid soms wordt geïnterpreteerd als een pleidooi voor stoppen met roken, ligt de focus op gezonde lucht en respect voor individuele keuzes. Niemand wordt verplicht om te stoppen, maar we moedigen wel aan om mensen die willen stoppen hierin goed te ondersteunen. Door rokers niet te veroordelen en hun eigen regie te respecteren, creëren we een inclusieve omgeving waar gezondheid en persoonlijke verantwoordelijkheid hand in hand gaan. 
 

Hoe zorgen we voor een rookvrije omgeving? 

Het realiseren van een rookvrije omgeving vraagt om bewustzijn en samenwerking. Dit betekent: 

• Schone lucht centraal stellen: Zorg dat werk- en woonomgevingen vrij zijn van rook. Maak duidelijke afspraken over waar niet gerookt mag worden en communiceer waarom dit belangrijk is. 

• Elkaar beschermen: Let op de gezondheid van kwetsbare groepen, zoals zwangere medewerkers en cliënten. Creëer rookvrije zones en zorg dat rook niet via kleding of ruimtes wordt overgedragen (derdehands rook). 

• Respect en begrip tonen: Ga in gesprek met rokers, zonder te oordelen. Leg uit dat rookvrij beleid niet tegen hen is gericht, maar voor een gezonde omgeving voor iedereen. 
   

Een positieve insteek 

De kracht van rookvrij beleid zit in de positieve benadering: 

• Gezondheidswinst benadrukken: Focus op de voordelen van schone lucht, zoals betere gezondheid en een prettigere omgeving. 

• Verantwoordelijkheid delen: Maak rookvrij beleid een gezamenlijke verantwoordelijkheid, zodat iedereen zich betrokken voelt. 

• Eigen regie respecteren: Geef mensen de ruimte om hun eigen keuzes te maken, terwijl je hen ondersteunt waar nodig.
   

Meer over rookvrije zorg weten?  

In samenspraak met leden hebben ActiZ en VGN in hun visie gesteld dat ‘Iedereen recht heeft op schone lucht en medewerkers en cliënten dus moeten kunnen werken en leven in een rookvrije (woon)omgeving’. Iedereen mag dus zélf bepalen of ze (blijven) roken. Zorgorganisaties ondersteunen wel bij het stoppen met roken als dat gewenst is en creëren (via organisatiebeleid) een gezonde omgeving voor iedereen. Dit noemen we rookvrije zorg.   

Wil je meer weten of lezen wat de VGN doet rondom rookvrije zorg? Lees meer in dit achtergrondartikel. Wil je weten hoe jouw organisatie rookvrij kan worden? Gebruik ons stappenplan voor praktische tips.