Krachtraining met mensen met een verstandelijke beperking – hoe doe je dat? Fysiotherapeut Stijn Weterings, onderzocht of een trainingsprogramma zonder fitnessapparaten geschikt is. ‘Ik zag ze echt sterker worden.’
1. Waarom dit onderzoek?
‘Ik had als fysiotherapeut bij Abrona meegewerkt aan metingen voor de academische werkplaats GOUD. Uit de resultaten van het onderzoek bleek dat mensen met een verstandelijke beperking veel te weinig bewegen en een verhoogd risico hebben op hart- en vaatziekten. Risicofactoren zijn diabetes, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol en obesitas. Vaak worden de klachten met medicijnen bestreden, maar we weten dat meer bewegen en sporten ook helpt. Voordat we gingen onderzoeken of meer sporten inderdaad effectief is, wilden we weten of we de juiste training aanbieden. Krachttraining leek ons haalbaarder dan bijvoorbeeld hardlopen. Het zijn korte series, je hebt pauzes tussendoor en je kunt het in een beschermde omgeving doen. In bestaande onderzoeken werd gebruik gemaakt van fitnessapparaten en die zijn niet altijd beschikbaar. Dus hebben we eerst gekeken of het ook zonder kan.’
2. Wat is de conclusie?
‘We hebben met fysiotherapeuten en bewegingsagogen van Abrona, Amarant en Ipse de Bruggen zeven oefeningen uitgekozen. Toen hebben we een trainingsprogramma opgesteld en zijn we met 24 cliënten gaan kijken of het lukt om dat programma te doorlopen. 24 weken lang, twee keer per week. Het ging heel goed, ook als de oefeningen na verloop van tijd zwaarder werden. Van de 24 deelnemers, zijn er vijf uitgevallen door blessures die niets met het programma te maken hadden. Van de negentien die overbleven, trainden er elf na die 24 weken echt heel intensief. Dat is meer dan de helft en dat hadden we gedefinieerd als goed.
Bij tien deelnemers heb ik zelf de trainingen gegeven en ik zag ze echt sterker worden. Ook uit de logboeken, die we tijdens de trainingen bijhielden, bleek dat de deelnemers vooruitgingen. Maar uit de fitheidstesten, die we aan het begin en einde van de training hebben afgenomen, bleek de vooruitgang minder duidelijk. Knijpkracht is bijvoorbeeld een veel gebruikte maat voor fitheid, maar meet een ander aspect van spierkracht en hoeft niet meteen mee te verbeteren als we de arm-, romp- en beenspieren trainen. Kirsten de Oude doet nu een vervolgstudie naar de effectiviteit.’
3. Wat betekent dit voor de praktijk?
‘Je kunt prima krachttraining doen met mensen met een verstandelijke beperking, ook zonder fitnessapparaten. We hebben een poster gemaakt met de oefeningen, die op alle trainingslocaties kan worden opgehangen en die kan worden gedownload. Zodra blijkt dat de training echt effectief is, heb je een aanpak waarbij geen medicatie nodig is. En fitheid leidt er ook toe dat deelnemers sterker en zelfstandiger worden, een hogere kwaliteit van leven ervaren en minder begeleiding nodig hebben.’
4. Hoe was het om dit onderzoek te doen?
‘Leuk! Toen ik fysiotherapie studeerde was ik niet fanatiek, maar toen ik fysiotherapiewetenschap ging studeren werd ik dat wel. Toen kreeg het een duidelijke richting. Toen ik klaar was met mijn master, dacht ik: dit is wel het moment om onderzoek te gaan doen. Het is best een praktisch onderzoek, niet heel veel statistiek, maar uitvogelen: wat kunnen we nou met die mensen? En hoe schrijf je dat systematisch op?’
5. Wat ga je nu doen?
‘Ik blijf mijn vak als fysiotherapeut heel mooi vinden. Ik was er ongeveer tweeënhalf jaar uit, nu kan ik het weer uitoefenen. Daarnaast ben ik ook implementatiecoach geworden. Dat houdt in dat je de producten die GOUD heeft opgeleverd probeert te implementeren in de zorgorganisatie. We proberen een beweegprogramma uit 2012 opnieuw bij dagbesteding onder de aandacht te brengen. Ze zijn er best enthousiast over. We begeleiden ze om ervoor te zorgen dat ze niet meer stoppen. Want starten is nooit zo moeilijk, niet stoppen - dat is veel lastiger.’
Stijn Weterings, Giving weight to cardiovascular health: The feasibility of a progressive resistance-exercise training program in adults with intellectual disabilities with cardiovascular risk factors. Rotterdam, 2022/2023
Dit artikel komt uit de vierde editie van 2023 van Markant, het tijdschrift van de VGN.
Lees ook onze interviews met andere promovendi.
