De VGN heeft altijd gepleit voor een integrale beoordeling van jeugdigen. Daarom is het een grote teleurstelling dat jeugdigen met een psychische stoornis geen toegang tot de Wlz krijgen. Op 15 oktober jl. heeft staatssecretaris van VWS Blokhuis een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de toegang tot de Wlz voor jeugdigen met een psychische stoornis. De beoogde overheveling van deze zorg naar de Wlz gaat niet door. Het ministerie wil nu samen met het veld werken aan de verbetering van de zorg die jongeren vanuit de Jeugdwet ontvangen.
Bij het debat over de toegang voor volwassenen met een psychische stoornis is een amendement aangenomen voor jeugdigen. In dit amendement staan randvoorwaarden die noodzakelijk zijn om een overgang van jeugdigen met een psychische stoornis te realiseren. Blokhuis concludeert in de Kamerbrief dat er niet wordt voldaan aan de randvoorwaarden die gesteld zijn voor een verantwoorde overheveling: voldoende zicht op de doelgroep, duidelijkheid over uitvoeringsconsequenties en budgettaire neutraliteit.
Doelgroep
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan om zicht te krijgen op de doelgroep die in aanmerking zou komen voor toegang tot de Wlz. Hieruit is gebleken dat het om een groep van 300 tot 800 jeugdigen gaat. Ook na nader onderzoek bleek het niet mogelijk om een preciezere schatting van het aantal te maken. Bovendien is de verwachting dat, net als bij de overheveling van de groep volwassenen met een psychische stoornis naar de Wlz, er veel meer aanvragen bij het CIZ worden ingediend dan vooraf ingeschat.
Indicatiestelling
Doordat er onvoldoende zicht is op het aantal verwachte aanvragen en de zorgbehoefte van de doelgroep, heeft het CIZ aangegeven zich niet zorgvuldig te kunnen voorbereiden op deze overheveling. Bovendien heeft het CIZ door het grote aantal aanvragen van volwassen cliënten met een psychische stoornis nu onvoldoende ruimte om het indicatieproces voor de zorg voor jongeren tot 18 jaar vorm te geven.
Financiën
De budgetneutraliteit kan niet gewaarborgd worden, schrijft de staatssecretaris. Door de complexe zorg en vaak hoge kosten daarvan, gecombineerd met de onzekerheid over de grootte van de groep, kan niet ingeschat worden hoe hoog de kosten zullen zijn. Ook wordt verwacht dat de doelgroep vaak een beroep zal doen op de meerzorgregeling.
De conclusie in de brief is dat de staatssecretaris het nu niet verantwoord vindt om jongeren onder de 18 jaar toegang te geven tot de Wlz.
Toekomst
Blokhuis wil nu op andere manieren de zorg die jongeren uit de Jeugdwet ontvangen verbeteren. In 2022 komen er extra middelen voor zorg en ondersteuning, er wordt samen met gemeenten, zorgaanbieders en jongeren gewerkt aan een Hervormingsagenda voor de Jeugd en er is een wetsvoorstel ‘Verbetering beschikbaarheid zorg voor jongeren’ in voorbereiding. Hierdoor wordt de beschikbaarheid van specialistische jeugdzorg verbeterd, ook voor kinderen die langdurig zorg nodig hebben.
Reactie VGN
De VGN is teleurgesteld over het besluit van de staatssecretaris. De VGN heeft vanaf het verschijnen van het wetsvoorstel in 2019 gepleit voor een integrale benadering van jeugdigen. Bijvoorbeeld tijdens het rondetafelgesprek met Tweede Kamerleden in april 2019. (Pleidooi om jeugd met psychische problematiek toegang te geven tot de Wlz | Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (vgn.nl))
Kijken met een integrale blik bij de toegang tot de Wlz is in onze optiek essentieel in de beoordeling of iemand toegang tot zorg vanuit de Wlz dient te krijgen. Zowel verstandelijke en lichamelijke beperkingen als de psychische stoornis moeten in de beoordeling worden meegewogen. Juist ook voor jeugdigen. Immers, deze beperkingen beïnvloeden elkaar en het functioneren.
Daarnaast vindt de VGN dat voor iedereen, dus ook voor jeugdigen, dezelfde toegangscriteria voor de Wlz zouden moeten gelden: een blijvende behoefte aan 24-uurs zorg in de nabijheid en/of permanent toezicht, om ernstig nadeel te voorkomen. Voor jeugdigen die op basis van (alleen) hun verstandelijke/lichamelijke beperkingen voldoen aan de toegangscriteria is er immers wel toegang tot de Wlz.
In de gehandicaptenzorg raakt het wetsvoorstel vooral jeugdigen met meervoudige problematiek, in combinatie met psychische problematiek. Vasthouden aan de keuze om jeugdigen met een langdurige psychische stoornis én een blijvende behoefte aan 24-uurs zorg in de nabijheid en/of permanent toezicht, geen toegang te geven tot de Wlz, betekent voor deze jeugdigen dat er vaak geen continue en stabiele zorg beschikbaar is. Gemeenten geven nog vaak korte beschikkingen af voor jeugdhulp, die niet passend zijn voor deze cliënten met een intensieve en langdurige hulpvraag.
We blijven in contact met cliëntenorganisaties, andere branches en VWS om te praten over mogelijkheden waarop gezorgd kan worden dat jeugdigen de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben.
In de bijlagen vindt u de volledige Kamerbrief.
