Met steeds het cliëntperspectief voor ogen werken huisartsen, artsen verstandelijk gehandicapten (AVG) en de medische dienst van zorgorganisatie Tragel in Zeeuws-Vlaanderen samen om medische zorg te geven aan Wlz-cliënten. Dat gaat goed, maar er zijn ook dilemma's.
Tragel biedt in Zeeuws-Vlaanderen zorg en ondersteuning aan 420 Wlz-cliënten (Wet langdurige zorg). Ongeveer de helft van de cliënten woont in de Sterrewijk in Clinge. De andere helft woont in woonwijken in de gemeenten Sluis, Terneuzen en Hulst. Om de algemene medische zorg zo goed mogelijk vorm te geven, heeft Tragel contracten afgesloten met huisartsen. Twee keer per week komt er een huisarts op spreekuur bij De Sterre. Er is een contract met een huisartsenpost voor de 24/7 bereikbaarheidsdienst en cliënten in de woonwijken kunnen terecht bij beperkt aantal huisartsenpraktijken.
Keuzevrijheid
'Bewust een beperkt aantal', zegt Wilma Tuenter, Manager Expertisecentrum van Tragel. 'Daarmee heb je ons eerste dilemma te pakken. We willen cliënten keuzevrijheid geven, maar tegelijkertijd kwalitatief goede medische zorg bieden. Dat gaat niet altijd samen.' Door het beperkte aantal artsen zijn de lijnen met AVG's kort, geeft Wilma aan. De huisartsenpraktijken maken afspraken op maat met de AVG's. Bij de praktijk in Terneuzen heeft een AVG bijvoorbeeld een periodiek spreekuur. Met een andere praktijk is een afspraak gemaakt om eens per kwartaal een multidisciplinair overleg te houden over gemeenschappelijke patiënten.
Complementair samenwerken
Contracten tussen huisartsen en zorginstellingen zijn niet vanzelfsprekend. Dat komt mede door het landelijke tekort aan AVG's. 'Een AVG is voor ons een belangrijke voorwaarde om goede medische zorg te kunnen leveren', zegt huisarts Guus Jaspar. Bij zijn praktijk in Terneuzen zijn 70 mensen met een verstandelijke beperking ingeschreven. 'Huisartsen zijn gespecialiseerd in generalistische medische zorg en niet in handicap gebonden problematiek. Voor de AVG is dat precies andersom. Daarom kunnen we het beter samen doen.' Vanuit zijn praktijk levert Guus al meer dan 15 jaar zorg aan mensen met een Wlz-indicatie. 'De kennis in mijn praktijk, zowel van mijzelf als van mijn team, is daardoor bovengemiddeld. Toch bleef er werk liggen toen wij het een jaar zonder AVG moesten doen. Soms is het heel lastig te achterhalen wat er precies met een cliënt aan de hand is.'
AVG-tekort en werkdruk
Ook Tragel ondervindt de gevolgen van het tekort aan AVG's. 'We hebben een 24/7 bereikbaarheidsdienst van AVG's, maar liever hadden we een 24/7 beschikbaarheidsdienst', zegt Wilma. 'Wachttijden voor het AVG-spreekuur kunnen oplopen tot maanden.' Vanwege het tekort aan AVG's en de werkdruk onder huisartsen ontlast Tragel gecontracteerde AVG's en huisartsen zo veel mogelijk. 'Dat draagt bij aan het succes van onze samenwerking.'
Medische dienst
Een praktijkondersteuner ondersteunt bijvoorbeeld de huisarts en een praktijkverpleegkundige gehandicaptenzorg de AVG. De medische dienst van Tragel speelt een cruciale triage-rol. 'Hier bepalen we of het nodig is om een huisarts of AVG in te schakelen, of dat een verpleegkundige ingezet kan worden zodat we niet onnodig een beroep op schaarse tijd hoeven te doen.' Vanuit de medische dienst worden Tragel-medewerkers voorgelicht over het belang van triage. De woningen zijn toegerust met triage-stroomdiagrammen en poli-briefjes om cliënt en begeleider voor te bereiden op huisartsenbezoek. Tragel organiseert (geaccrediteerde) kennissessies om, huisartsen(posten), begeleiders en triagisten bekend te maken met elkaars werkveld. 'Alles bedoeld om de zorg zo gestroomlijnd mogelijk te maken en de samenwerking te verstevigen.'
Gezamenlijke dossiervorming
Guus noemt een andere belangrijke voorwaarde voor een succesvolle samenwerking dat AVG's en huisartsen in hetzelfde digitale dossier werken. Bij Tragel gebeurt dat, maar dat is eerder uitzondering dan regel. 'Het levert ons een enorme voorsprong op, want overdrachten zijn niet meer nodig.' Wilma plaatst hier een kanttekening bij. 'Voor de huisarts is dit een verlichting, maar AVG's werken voor meerdere zorginstellingen en moeten nog steeds in meerdere dossiers rapporteren.'
Toenemende druk
Uit VGN-onderzoek blijkt dat huisartsenposten contracten met zorginstellingen opzeggen, omdat randvoorwaarden om goede zorg te kunnen verlenen niet altijd op orde zijn, zoals de aanwezigheid van AVG's en gezamenlijke dossiervorming. Ook Wilma voelt de druk toenemen. 'Zeeuws-Vlaanderen vergrijst. Een aantal huisartsen die al langere tijd met Tragel samenwerkt is of gaat met pensioen. De opvolgers zijn, heel begrijpelijk, kritisch op de randvoorwaarden. Tot nu toe lukt het om gezamenlijk goede medische zorg te verlenen, maar we moeten alle zeilen bijzetten. Dat is het eerlijke verhaal.'
Convenant
Op 29 oktober ondertekenden acht organisaties een convenant waarin zij uitspreken om te werken aan die randvoorwaarden. Naast de VGN ondertekenden onder andere de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV), vereniging van organisaties in de eerstelijnszorg InEen en de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten (NVAVG). Guus en Wilma zijn er blij mee. 'We hebben allemaal hetzelfde doel voor ogen, maar we kunnen het alleen samen doen. Het convenant structureert en helpt hierbij.'
Meer informatie
VGN verzamelt inspirerende voorbeelden over de samenwerking tussen huisartsen en AVG’s in de medische zorg voor mensen met een beperking. Meer voorbeelden leest u hier.
Heeft u zelf een mooi voorbeeld? Neem contact met ons op via Bianca Roos (broos@vgn.nl).
