In de talkshow In Vrijheid & Veiligheid gaan ervarings- en andere deskundigen met elkaar in gesprek over (on)vrijwillige zorg. Dit gesprek gaat specifiek over de ambulante setting van de gehandicaptenzorg, bijvoorbeeld bij iemand thuis, binnen het onderwijs, in een gezinshuis, bij een kleinschalige zorgaanbieder of op een zorgboerderij. Hier zorgt de Wet zorg en dwang soms voor dilemma’s, maar hij kan je ook stimuleren om samen naar alternatieven van onvrijwillige zorg te zoeken. Wat levert dit op? De volledige talkshow is nu online terug te kijken.
Je moet een moreel kompas met een professioneel kompas combineren.
Alternatieven afwegend op zoek naar de juiste oplossing
Het gesprek werd live uitgezonden vanuit zorgboerderij Hoog-Broek. Vanuit een kas omgeven door groene weides zaten gespreksleiders Marjoleyn Vreugdenhil (VGN) en ervaringsdeskundige Beppie Janssen (LFB) aan het hoofd van de tafel, waar wat vers geplukte appels op liggen.
In de eerste helft van de talkshow spraken ze met Annemieke de Kock (eigenaar zorgboerderij Hoog-Broek), Maarten Fischer (directeur Federatie Landbouw en Zorg), Pien Neve (adviseur zorgethiek en -innovatie met jarenlange ervaring als begeleider) en Angeline Ackermans (Branchevereniging Kleinschalige Zorg). Zij bespraken een video waarin een kleinschalige zorgaanbieder vertelt hoe zij gesprekken voeren over mogelijke alternatieven voor onvrijwillige zorg, om samen tot de beste oplossing te komen. Eerder dachten de medewerkers daar dat zij helemaal geen onvrijwillige zorg leverden, want alles is in overleg. Maar sinds de invoering van de Wzd zijn ze hier samen kritischer naar gaan kijken.
Ik bepaal nu mijn eigen huisregels. Maar in de dagbesteding werd er heel veel voor mij bepaald door de begeleiding.
Samen kijken naar wat het terugdraaien van een maatregel oplevert
Tijdens het gesprek vertelde Neve over een belangrijke les die ze leerde: soms kan het wegnemen van een regel tijdelijk leiden tot onrust bij een cliënt, of zelfs escalaties. Dat is logisch, want er is een verandering. Het is een risico dat je neemt, maar ze moedigt mensen aan om dit niet uit de weg te gaan. Soms moet je hierdoorheen, legt ze uit, om te kijken of je kan overstappen naar een minder heftige, alternatieve oplossing. ‘Schrik niet er niet te snel van dat iemand tijdelijk onrustig is. Kijk naar wat het doet en geef het ook de tijd om het te laten inkleden. En kijk met elkaar: wat levert dit op?’
Ik hoor vaak dat mensen over onvrijwillige zorg zeggen: 'dat kan eigenlijk niet, want dan komt de inspectie erbij, dus het is geen goede zorg.’ Maar als je alternatieven hebt gezocht en er is geen andere oplossing, dan is onvrijwillige zorg soms goede zorg.
(on)vrijwillige zorg in het onderwijs, in de thuissituatie en bij gezinshuizen
In de tweede helft van de talkshow schoven ook Daniëlle Immers (beleidsadviseur ‘s Heeren Loo), Agnes den Houdijker (arts VG) en Thijs Melchior (Inspectie Gezondheidszorg & Jeugd) aan, om over onder andere zorg in het onderwijs te spreken. Hoe ga je bijvoorbeeld om met de Wzd als je collega's docent zijn, maar jij zorgmedewerker? En hoe zorg je voor een veilig leerklimaat?
Ook ging het over gezinshuizen en zorg in de thuissituatie, bijvoorbeeld over het verschil tussen wat onder de huisregels valt, en wat in het persoonlijke zorgplan hoort. Een voorbeeld dat Melchior noemt is het beperken van iemands telefoongebruik: is dit een huisregel, of een persoonlijke afspraak? Aan de hand van een video werd hierover gesproken.
De talkshow wordt afgeloten met en open gesprek over vrijheid, veiligheid en iemands levensgluk. Immers drukt de kijkers op het hart dat het vooral belangrijk is dat je kijkt naar wat goed is voor een persoon. 'En fouten maken kan, hé? Als je achteraf maar met elkaar gaat kijken naar: hoe hadden we het anders kunnen doen?
Het is vooral belangrijk dat je kijkt naar: wat is goed voor deze persoon. En fouten maken kan, hé? Als je achteraf maar met elkaar kijkt naar: hoe hadden we het anders kunnen doen?
Meer informatie over de Wet zorg en dwang en (on)vrijwillige zorg in de ambulante praktijk
Deze talkshow is onderdeel van een campagne over Onvrijwillige zorg in de ambulante praktijk. Informatie over het project en de links naar de besproken video's en podcasts vind je op www.vgn.nl/wzd.
