Veelgehoorde vraag rookvrije zorg: 'Hoe gaan we om met (rook)pauzes in een rookvrije omgeving?'

Veelgehoorde vraag: hoe gaan we om met (rook)pauzes in een rookvrije omgeving?

In een rookvrije omgeving kan het voor rokers lastig zijn om met hun verslaving om te gaan, vooral tijdens pauzes. Hoe kunnen we hiermee omgaan, zonder dat we roken faciliteren, en tegelijkertijd rokers ondersteunen en betrekken?

Antwoord van experts

Zorg dat je het pauzebeleid niet gaat herzien als dit alleen op verzoek is van rokers. Ook niet-rokers moeten het nut ervan inzien om het pauze-beleid te herzien. Rookvrij moet niet de aanleiding zijn om pauzebeleid te herzien. Probeer rookvrij dus te scheiden van de discussie over pauzebeleid. Dat zijn twee verschillende doelen die elkaar wel raken, maar niet vermengt zouden moeten worden met elkaar.

Het belang van duidelijke visie en beleid

Het streven naar een rookvrije omgeving heeft als doel een gezondere werk- en leefomgeving te creëren. Dit betekent dat roken binnen deze context ontmoedigd wordt, maar dat er ook aandacht is voor de behoeften en uitdagingen van rokers. Een duidelijke visie en beleid zijn hierbij cruciaal: maak inzichtelijk waarom een rookvrije omgeving belangrijk is, maar geef ook aan hoe rokers hierin ondersteund worden, bijvoorbeeld door hen hulp te bieden bij stoppen met roken als ze dat willen. Dit creëert begrip en betrokkenheid.

De wettelijke pauze die medewerkers hebben (halfuur) is een pauze die medewerkers zelf mogen besteden. Hier heeft een werkgever niets over te zeggen. Dus als iemand boodschappen wil doen, mag dat. En dus mag iemand ook roken tijdens dit halfuur, uiteraard wel buiten de rookvrije omgeving (zonder aanwezigheid van cliënten). Bij continue diensten (geen wettelijk pauze) is het voor rokers uitdagender om deze werktijd te overbruggen, omdat dan roken niet mogelijk is. Ook hier kun je als organisatie in meedenken, zoals beschikbaar stellen van nicotine vervangende middelen (periodiek) of toch pauzes instellen, maar dan ook voor niet-rokers. Deze laatste oplossing is niet altijd mogelijk in de (zorg)praktijk. 

Het vinden van oplossingen voor rokers

Voor veel rokers is het niet roken tijdens werk- of woonpauzes een uitdaging. Het is daarom belangrijk om alternatieven en ondersteuning te bieden die helpen om met deze momenten om te gaan:

• Gespreksruimte bieden: Luister naar de zorgen en uitdagingen van rokers. Door hen een stem te geven, voelen zij zich gehoord zonder dat roken als gedrag wordt gefaciliteerd.
• Stopondersteuning aanbieden: Zorgorganisaties en werkgevers kunnen programma’s aanbieden zoals coaching, nicotinevervangers of cursussen om te stoppen met roken.
• Rookvrije afleiding tijdens pauzes: Richt rookvrije pauzezones in met ontspannende activiteiten, zoals een wandelroute of een sociale ruimte. Dit helpt om de gewoonte te doorbreken zonder het gevoel van uitsluiting. Denk ook aan het voorbeeld van Vivium waarin ze een Experimand beschikbaar stellen voor medewerkers.
• Werktijden verlengen: Mocht een medewerker die werkt met een continue dienst (geen pauze) toch graag een halfuur willen besteden om te roken. Dan zou je tijdelijk in kunnen stellen dat een rokende medewerker een halfuur krijgt om te kunnen roken (buiten het rookvrije terrein) en dat de medewerker dan wel een halfuur langer doorwerkt om zo de werkuren te behalen. In de praktijk blijkt hier een heel klein deel van de medewerkers gebruik van te maken, maar als dit tijdelijk werkt voor een klein deel zou dit een optie kunnen zijn.

Het belang van een gezamenlijke aanpak

Rokers aanspreken op rookvrij beleid kan lastig zijn. Het vraagt om respectvolle en constructieve communicatie. Bespreek het beleid vanuit het gezamenlijke belang, zonder te wijzen of te veroordelen. Motiverende gespreksvoering kan hierbij helpen. Vraag bijvoorbeeld: “Hoe ervaar jij de rookvrije omgeving? Is er iets waarmee we je kunnen ondersteunen?” Zo stimuleer je openheid en samenwerking.

Een rookvrije toekomst: samen sterk

Een rookvrije omgeving bereiken is een gedeelde verantwoordelijkheid. Door een duidelijk beleid te combineren met ondersteuning en begrip voor rokers, zorgen we voor een gezonde omgeving waarin iedereen zich prettig voelt.