Artikelen door Frank Bluiminck

‘De samenleving heeft een blinde vlek voor LVB.’ Dat was de pijnlijke maar rake conclusie van een interdepartementaal beleidsonderzoek over mensen met een licht verstandelijke beperking. Een blinde vlek - altijd goed als iemand je daar op wijst! Dan kun je er iets aan doen. Maar helaas gebeurt dit nog niet. Het rapport verscheen op 23 september. Was de klap zo hard, dat iedereen verdoofd is?

Uit het verhaal van Laurens Verhagen, de vader van Boris, blijkt dat we er in de gehandicaptenzorg niet altijd in slagen om dromen waar te maken. Moeten we dan als sector onze dromen toch blijven formuleren? Ik vind van wel.

Nachtzorg in de gehandicaptensector is soms letterlijk onzichtbaar. Voor veel ouders en verwanten is het een onbekend terrein; ze weten niet hoe de zorg in de nacht verloopt. Zelfs de dagzorg is onvoldoende op de hoogte van het werk van hun collega’s in de nacht. Daardoor is de nachtzorg vatbaar voor nare beelden. Dat bleek uit een uitzending van Nieuwsuur in september 2017. De reportage schetste een beeld van koude, afstandelijke zorg: cliënten die aan hun lot worden overgelaten en falende techniek. Een beeld waarin de gehandicaptenzorg zich niet herkent…

Als je iemand met een beperking ontmoet, hoe ga je dan om met die persoon? Zelf voel ik me wel eens onhandig. Je wilt iemand begroeten, hem of haar laten weten wie je bent en wat je doet en vragen wat zijn of haar wensen en behoeften zijn. Dat is wel heel veel tegelijk en vaak in korte tijd. Terwijl je nog niet weet op wat voor manier en in welk tempo die persoon communiceert. Bekend is dat je soms in gedachten vijf olifanten voorbij moeten laten trekken voordat iemand zijn antwoord op je vraag gereed heeft.

Om goede keuzes voor de toekomst te maken, moet je je verleden kennen. Dat was de gedachte achter de opdracht aan schrijver Jos van der Lans om een boek te schrijven over de naoorlogse geschiedenis van de gehandicaptenzorg. Het resultaat, Niet-normaal, verschijnt deze maand. In deze Markant verschijnt als voorproefje al een interview met de auteur, dat een goed beeld geeft van de ideeën uit dit boek.

Wie in de gehandicaptenzorg gaat werken, wil graag iets betekenen voor anderen. Maar wat doe je als iemand die door jou wordt ondersteund flink over de scheef gaat, bijvoorbeeld door jou of een ander te bedreigen. Stap je dan naar de politie? Dat is één van de vele dilemma’s waarmee medewerkers in de gehandicaptenzorg te maken kunnen krijgen.

Voor kerst had ik voor mijn kinderen van elf, dertien en vijftien jaar oud ieder een gedicht geschreven. We lazen ze ’s avonds en hoewel ze vinden dat vader een verkeerd gevoel voor humor heeft, vonden ze het een ‘liefdevolle roast’ - zoals een beetje plagen tegenwoordig heet. De volgende ochtend bleek dat ze er best trots op waren, toen ze hun gedichten lieten lezen aan hun opa en oma en andere familieleden. Dat gaf natuurlijk ook mij een goed gevoel: geluk.

Dit nummer van Markant was niet bedoeld als themanummer, maar toch lijkt het erop, want alles woelt hier om innovatie. We zien: een man met een ernstige verstandelijke beperking bij wie de begeleiding dankzij sensortechnologie beter kan worden afgestemd op zijn gedrag; een jongen die met behulp van een app beter met zijn emoties leert omgaan; een slechtziend meisje dat met digitale lessen een positiever zelfbeeld opbouwt; een slechthorend meisje dat met een app gebarentaal leert; een meisje met Rett-syndroom dat door te gamen beter leert ademhalen; en last but not least een robot die routinehandelingen overneemt. En zowel de winnaar van de Gehandicaptenzorgprijs als de CZ-zorgprijs blijken in dit rijtje te staan.